Współczesny wymiar sprawiedliwości powinien odchodzić od masowego stosowania kar izolacyjnych

Minister Żurek w środę wziął udział w odbywającej się w Krakowie 30. Konferencji Rady Europy Dyrektorów Służb Więziennych i Probacji poświęconej kwestii kary pozbawienia wolności. W przemówieniu otwierającym wydarzenie zaznaczył, że temat przewodni konferencji stawia pytanie, czy kara pozbawienia wolności jest najlepszym rozwiązaniem, zarówno z perspektywy sprawcy, jak i ofiary oraz całego społeczeństwa.

- Nie możemy pozwolić, aby polityka karna opierała się na przestarzałych koncepcjach czy doraźnych potrzebach politycznych. Potrzebujemy polityki opartej na danych, badaniach i rzeczywistym efekcie społecznym. W tym kontekście kara pozbawienia wolności jawi się jako jeden z najbardziej kontrowersyjnych instrumentów systemu karnego. Praktyka i badania pokazują, że jej skuteczność w procesie resocjalizacji jest ograniczona, a koszty zarówno ekonomiczne, jak i społeczne oraz psychiczne są bardzo wysokie – zwrócił uwagę.

Minister wskazał na negatywne konsekwencje stosowania izolacji, wymieniając wśród nich deprywację podstawowych potrzeb, utratę więzi rodzinnych, pustkę emocjonalną oraz stygmatyzację skazanych i ich rodzin. Zastrzegł, że nowoczesne podejście do karania wymaga „pogodzenia dwóch rzeczywistości: z jednej strony uznania, że pozbawienie wolności jest wciąż konieczną sankcją wobec poważnych przestępstw, a z drugiej - świadomości, że jej nadużywanie generuje ogromne koszty społeczne i psychologiczne, a często nie przynosi także oczekiwanych efektów”.

Żurek zaznaczył, że podstawą każdego modelu prawno-karnej reakcji powinno być poszanowanie godności człowieka i skuteczna ochrona jego praw, a skazany nie może być traktowany jako „przedmiot represji”, ale osoba, której „należy stworzyć realną szansę na powrót do społeczeństwa”.

- Współczesny wymiar sprawiedliwości powinien odchodzić od masowej izolacji, a w zamian rozwijać narzędzia indywidualizacji i personalizacji kar, oparte na rzetelnej ocenie ryzyka powrotu do przestępstwa – podkreślił minister, zwracając uwagę m.in. na potrzeby osób z zaburzeniami psychicznymi, uzależnionymi lub osoby z niepełnosprawnością intelektualną.

- Precyzyjna diagnoza ryzyka i czynników kryminogennych powinna stanowić punkt wyjścia do skutecznej prewencji wtórnej. W tej perspektywie kluczowe znaczenie zyskują systemy probacyjne i środki wolnościowe, które nie powinny być traktowane jako łagodniejsze alternatywy lecz jako pełnoprawne, nowoczesne i humanitarne narzędzia wymiaru sprawiedliwości – dodał szef MS. W jego ocenie probacja daje szansę również na zachowanie więzi rodzinnych i realną odpowiedzialność sprawcy wobec ofiary, w tym naprawienie szkody.

Podczas briefingu prasowego po otwarciu konferencji minister Żurek dodał, że w Polsce „mamy już bardzo nowoczesny System Dozoru Elektronicznego”. - Te tzw. obrączki są już w Polsce produkowane. Mamy system, który się bardzo dobrze sprawdza i jest o wiele tańszy niż izolacyjne wykonywanie kary – zauważył.

30. Konferencja Rady Europy Dyrektorów Służb Więziennych i Probacji potrwa do czwartku w Krakowie. Podczas wydarzenia odbywają się panele i warsztaty podejmujące tematy m.in. wykorzystania danych i narzędzi oceny ryzyka w reformie polityki karnej oraz strategicznego podejścia służb więziennych i probacyjnych do zarządzania kryzysowego. Głównym tematem jest kwestia odejścia od nadużywania sankcji karnych.(PAP)

juka/ rbk/